تحلیل مضمونی معاهدات سیاسی در سوره توبه؛ بستری برای صلح عادلانه

از ضرورت‌های قرآن پژوهی معاصر، کشف نظامواره دلالتهای سیاسی قرآن و بکارگیری آن در اندیشه و عمل سیاسی است. قرآن کریم به عنوان کتاب جامع هدایت، بشر را در جمیع شئونش مورد راهنمایی قرار داده است، و احکامی را برای سعادت فردی و اجتماعی در تمام عرصه ها بخصوص مسائل سیاسی – اجتماعی بنا نهاده است. این مقاله در صدد است که سوره توبه را در موضوع معاهدات سیاسی تفسیر کند، و مضامین آن را در راستای تحقق صلح عادلانه قرار دهد. در تحلیل یافته‌های این مقاله از روش تحلیل مضمون استفاده می کنیم، و در آن با رسیدن به شبکه مضامین معاهدات، نظر جامع اسلام را در موقعیت صلح بیان می‌کنیم. با کاربست این روش، 19 مضمون پایه در مورد معاهده و جنگ، و 4 مضمون سازمان دهنده، و 2 مضمون فراگیر بدست آمد که از برآوردِ آن، کلان سیاست سوره توبه در مورد معاهدات، در دو جنبه قواعد کلّی و عام، و دستورات عملیاتی و تاکتیکی معاهدات تبیین گردید، و در سایه آن «تبیین بایسته‌های معاهدات از نظر اسلام» صورت گرفت.