پیتر مندویل استاد «دولت و سیاست» در دانشگاه جورج میسون و عضو ارشد غیرمقیم در مطالعات سیاست خارجی در موسسه بروکینگز و پژوهشگر ارشد در مرکز دین، صلح و امور جهان دانشگاه جورج تاون برکلی است. او از سال 2015 تا 2016 مشاور ارشد دفتر دین و روابط بینالملل در وزارت امور خارجهایالات متحده بود. از جمله خدمات دولتی او به عنوان یکی از اعضای ستاد برنامه ریزی سیاست وزیر خارجه سابق هیلاری کلینتون از سال 2011 ـ 2012 است که در آن به شکلگیری واکنش ایالات متحده به بهار عربی (بیداری اسلامی) کمک کرد. در میسون او قبلاً مدیر مؤسس مرکز مطالعات جهان و همچنین مدیر مرکز علی وورال آک برای مطالعات جهان اسلام بود.
او نویسنده، کتاب اسلام و سیاست (راتلج، 2007؛ ویرایش دوم، 2014)، یک مرور کلی جهانی از جنبشهای اجتماعی و سیاسی اسلامی، و سیاستهای مسلمانان فراملی: تجسم مجدد امّت (راتلج، 2001) که در مورد جوامع مسلمان در انگلستان نوشته شده است. مندویل همچنین ویراستار چندین جلد مقاله در زمینههای روابط بینالملل و مطالعات اسلامی است، از جمله سیاست از دور: جوامع دور از وطن و شبکههای فراملی (انتشارات دانشگاه کلمبیا، 2012). آخرین کتاب او در سال 2022 تحقیقی را در زمینه تأثیری که فعالیتهای تبلیغ دینی تحت حمایت مالی عربستان سعودی در نیم قرن گذشته بر جهان داشته به انجام رسانیده است. او به بحث از انگیزههای این تبلیغات دینی در طول زمان پرداخته و تحولات تاریخی، ساختار و آینده بالقوه فعالیتهای مذهبی برونمرزی عربستان را به بحث گذاشته و تأثیر آن را بر صدور وهابیت به نقاط عالم را بررسی کرده است. او همچنین نگاهی به دوران ولیعهدی بن سلمان دارد و به طور تحلیلی اقدامات او را با آیندهنگری طرح کرده است. مقاله او با عنوان «تکامل تاریخی، ساختار و آینده فراملی گرایی مذهبی عربستان» در مجموعهای با عنوان «وهابیت و جهان: درک تأثیر جهانی عربستان سعودی بر اسلام» به چاپ رسانده است. این کتاب در دو بخش نگاشته شده که بخش اول آن مربوط به «منشأها و تحولات» این بحث و بخش دوم مربوط به «مطالعات موردی کشورها» است. تنها فصل اول از بخش اول کتاب به وسیله خود مندویل با عنوان «وهابیت و جهان» نگاشته شده است.
قسمت اول مباحث او، با چارچوببندی بحث در مورد صدور وهابیت عربستان سعودی، روشن شدن دامنه تحقیق و بررسی برخی ملاحظات روش شناختی که در چالش رسیدن به نتایج روشن و درست نقش دارند، آغاز میگردد. این بخش همچنین شامل بحث مختصری در مورد وهابیت و ارتباط آن با جریان اعتقادی گستردهتر موسوم به سلفیگری است.
در قسمت دوم گفتار او، مروری بر اکو سیستم فراملیگرایی مذهبی سعودی ارائه میدهد و خاستگاه و تکامل تاریخی فعالیت صدور مذهبی عربستان سعودی را، با توجه خاص به ارتباط میان فعالیتهای تبلیغی مذهبی و منافع ژئوپلیتیکی پادشاهی سعودی در دورههای مختلف بررسی میکند. این قسمت همچنین به تحلیل و موضوع شناسی دستگاه دعوت جهانی عربستان میپردازد، و طیف متنوعی از سازمانها، نهادها و بازیگران دخیل در تبلیغ دینی عربستان سعودی را بازشناسی میکند و مروری بر انواع فعالیتها و برنامههای مرتبط با تلاشهای آنان ارائه میکند. همچنین برخی از تأثیراتی را که معمولاً با فراملیگرایی مذهبی سعودی در سراسر جهان مرتبط است، مورد بحث قرار میدهد. در پایان، این فصل با بحث مختصری در مورد آنچه که در آینده ممکن است در رابطه با فراملیگرایی مذهبی عربستان سعودی در دوران ولیعهد محمد بن سلمان رقم بخورد به پایان میرسد. این مقاله به بازخوانی و نقد و بررسی محتوای گفتار او در این بخش از کتاب میپردازد.
Author(s):
حمید شهریاری
Abstract:
Keywords:
وهابیت، تبلیغ، فراملیگرایی، سلفیگری، عربستان سعودی